Lisa zit thuis. Ze zit thuis omdat ze overspannen is. Getraumatiseerd door alle ervaringen opgedaan binnen het onderwijs. Niet dat de school waar ze zat niets wilde. School wilde meewerken, nam de ingehuurde specialist serieus en was bereid onderwijsaanbod aan te passen. Maar Lisa kan niet meer. De hulp kwam te laat.
Wat was er gebeurd?
Lisa, leuke meid om te zien, oogt opgewekt in de klas, doet wat er van haar gevraagd wordt. Kan wat onzeker lijken over werk dat ze moet maken en loopt regelmatig van haar plaats om hulp te vragen. Er zijn wel eens wat conflicten met klasgenoten, maar niet opvallend vaker dan bij andere kinderen. Ze gaat ook naar de plusklas waar ze plezier aan beleeft. Haar Cito scores hadden daar geen aanleiding toe gegeven. Maar door een onderzoek afgenomen door een specialist in hoogbegaafdheid en de vele kenmerken die zij zag van hoogbegaafdheid, kwam het advies haar hieraan deel te laten nemen.
Lisa geeft thuis aan niet meer naar school te willen. Ze voelt geen aansluiting met de andere kinderen, vindt het schoolwerk saai en het leven steeds minder leuk. Lisa raakt steeds meer in een isolement. Alleen op dagen waarop er van huis uit activiteiten worden bezocht speciaal voor hoogbegaafde kinderen zien ouders weer hun blije dochter, die makkelijk contact legt en geniet van dat waar ze mee bezig is.
Lisa observeert de wereld, is een voeler, beleeft intens en stemt af vanuit haar intuïtie. Lisa is ook een kind. Heeft nog weinig levenservaring en beschikt nog niet over de taal dat wat ze voelt zo te duiden dat haar sterke intuïtie haar kracht kan gaan zijn. Lisa’s intuïtie zorgt ervoor dat wanneer zij zich niet gezien en begrepen voelt, er automatisch een masker opgaat. Het masker van de opgewekte blije leerling, de gemiddelde leerling die niet opvalt. De intensiteit van wat zich er in haar afspeelt is namelijk zo groot dat ze er nog geen woorden voor kan vinden om het uit te leggen op school. Ze vlucht in haar masker, onbewust, ze weet nog niet beter. Zo houdt ze haar eigen gevangenis in stand. Je niet gezien en begrepen voelen betekent masker op. Dat biedt voor de korte termijn veiligheid, maar houdt tegelijkertijd het systeem in stand.
Thuis gaat het masker af, daar komen de intense emoties naar buiten. Daar voelt ze zich veilig. Maar nog steeds is de beleving intens en zijn de woorden moeilijk te vinden.
Misschien herken je dit gedrag bij jezelf. Als je een intense ervaring hebt gehad wil je misschien eerst weg, naar de rust, of eerst alleen maar even huilen, om ruimte te maken voor de woorden die hun plek nog moeten vinden. Intense ervaringen hebben tijd nodig om ontrafelt te worden en ons de lessen te geven die we mogen gaan leren. Dat vraagt tijd, moed en vertrouwen.
Wat is er nodig?
Er zijn nu twee waarnemingen, die van school en die van thuis. Als we deze twee waarnemingen beiden voor waar aannemen, want wat je ziet is wat je ziet, dan kun je door naar Lisa te kijken zoals ik hierboven beschreef, haar gedrag duiden en begrijpen. Maar wat nu? Het inzicht is er? Wat heeft Lisa nu nodig?
Lisa is naast zeer intuïtief, ook heel sterk. Ze voelt wel dat ze mag leren. Maar Lisa is ook getraumatiseerd. Door alle keren dat goed bedoelende volwassenen haar grenzen overgingen. Zij had haar masker op dus die grenzen waren niet zichtbaar. Maar voor en voeler als Lisa is dat nog lastig te begrijpen. Want als kind denk je dat iedereen de wereld op dezelfde manier waarneemt als dat jij dat doet. Dus ook dit trauma is een feit en Lisa heeft tijd nodig hiervan te herstellen.
De maanden tot rust komen thuis doen haar goed. Er is een optie voor een nieuwe school die met Lisa aan de slag wil. Lisa zegt; Ík wil wel weer naar school, maar geef me tijd’. Tijd om eerst weer basisvertrouwen op te kunnen bouwen. Te leren hoe ze voorkomt dat ze, inmiddels vanuit automatisme, ieder keer wanneer iets lastig wordt, haar masker opzet. Dat vraagt wat van de ander: Wil je Lisa tijd geven? Durf jij erop te vertrouwen dat wanneer zij het tempo aangeeft het goed komt? Durf jij haar te helpen woorden te gaan vinden voor alles wat haar onzeker en verdrietig maakt en met haar te zoeken naar dat wat zij nodig heeft om zichzelf zichtbaar te durven en kunnen maken? Lisa wil wel. Maar in haar tempo. Niet omdat ze eigenwijs is, niet omdat ze buiten de kaders wil, niet omdat ze met de kop boven het maaiveld uit wil steken. Maar, omdat ze niet anders kan. Doet ze dit niet, dan raakt ze zichzelf helemaal kwijt, blijft ze ziek en kan ze niet functioneren op deze wereld op een manier die bij haar past.
In merk dat gesprekken regelmatig gaan over wie het nu wel of niet goed ziet en of anderen het gedrag van het kind niet beïnvloeden door hun eigen gedrag. Je ziet in mijn voorbeeld dat je waarneemt wat voor jou zichtbaar is. In het verschil in waarneming liggen antwoorden. Antwoorden om tot elkaar te komen en kinderen als Lisa’s echt te gaan helpen. Er zijn kinderen die grenzen nodig hebben op bepaalde momenten in hun leven om verder te kunnen komen. Grenzen, paaltjes, bieden op hun eigen manier ook veilige kaders waarin een kind mag vertrouwen op de leiding van volwassenen. Maar bij een kind als Lisa mag de volwassene even loslaten. Loslaten om vast te houden’ , de titel van een eerder door mij geschreven blog. Loslaten om te laten zien dat je Lisa als mens, met al haar intenties vertrouwt en samen met haar wil zoeken naar dat wat zij nu nog heeft om zichzelf, de ander en de wereld weer te gaan vertrouwen. Dat kan niet in een vooraf bepaald tempo. Dat vraagt ruimte en openheid. Openheid naar haar, maar ook tussen volwassen betrokkenen onderling en het systeem waar met z’n allen, in mijn optiek, vaak te krampachtig aan vasthouden, uit een behoefte aan veiligheid. Die veiligheid is er alleen als de kaders passend zijn. Net als bij het kind in de opvoedingssituatie, kunnen wij ons afvragen in hoeverre we ons als volwassenen niet vasthouden aan regels waarvan we eigenlijk wel weten dat ze niet werken, maar we niet de moed hebben ervan af te wijken. Laten we elkaar vanuit deze kwetsbaarheid ontmoeten, ten behoeve van alle Lisa’s en haar vrienden op deze wereld!
Geef ze tijd!